Ένας ισπανικός εκδοτικός οίκος έχει λάβει οριστικά την άδεια να κάνει ακριβή αντίγραφα του χειρογράφου Voynich – ενός βιβλίου του 15ου αιώνα γραμμένου σε μια μυστηριώδη κωδικοποιημένη γλώσσα που κανείς δεν έχει σπάσει ως τώρα.
Για αιώνες, οι επιστήμονες έχουν προσπαθήσει να αποκρυπτογραφήσουν το κείμενο. Μερικοί από τους καλύτερους κρυπτογράφους του κόσμου έχουν αφιερώσει τη ζωή τους για την επίλυση του παζλ – αλλά κανείς δεν έχει φτάσει ακόμη ούτε κοντά. Τώρα, με σχεδόν 900 αντίτυπα σε κυκλοφορία, θα μπορούσαμε να πάρουμε τελικά κάποιες απαντήσεις.
«Το χειρόγραφο Voynich έχει οδηγήσει μερικούς από τους πιο έξυπνους ανθρώπους σε απόγνωση για αιώνες,» δήλωσε ο Bill Sherman από την Βιβλιοθήκη Folger Shakespeare στην Washington Post το 2014, όταν ήταν έτοιμος να ανοίξει ένα έκθεμα για το κείμενο.
«Νομίζω ότι, προτού σας επιτρέψουμε να δείτε το χειρόγραφο, θα πρέπει να υπογράψετε μια μικρή φόρμα αποποίησης ευθυνών που θα λέει, “Μην μας κατηγορείτε αν τρελαθείτε”».
Το χειρόγραφο αυτή τη στιγμή είναι κλειδωμένο στο θησαυροφυλάκιο της βιβλιοθήκης σπανίων βιβλίων και χειρογράφων Beinecke Rare Book & Manuscript Library του Πανεπιστημίου του Yale. Λόγω της ηλικίας του και της απίστευτης σπανιότητάς του, πολύ λίγοι άνθρωποι το έχουν ποτέ πραγματικά αγγίξει, και για εκείνους που το έχουν αγγίξει, ας πούμε ότι δεν είναι κάτι που εύκολα θα ξεχάσουν.
«Το άγγιγμα του χειρογράφου Voynich είναι μια μοναδική εμπειρία,» είπε o Juan Jose Garcia, διευθυντής του ισπανικού εκδοτικού οίκου Siloe, στην Agence France-Presse. «Είναι ένα βιβλίο που έχει μια τέτοια αύρα μυστηρίου ώστε όταν το βλέπετε για πρώτη φορά … να σας γεμίζει με ένα συναίσθημα που είναι πολύ δύσκολο να περιγραφεί.»
Μέχρι τώρα, μήτε σε έναν εκδοτικό οίκο στην ιστορία, δεν επετράπη να έχει πρόσβαση στο χειρόγραφο ώστε να δημιουργήσει αντίγραφα, αλλά μετά από 10 χρόνια που το ζητούσε ο Siloe, πήρε τελικά το πράσινο φως.
Ακριβώς 898 ακριβή αντίγραφα του Voynich θα είναι σύντομα στη διάθεση του κοινού – σε τιμή περίπου 9.000$ US το κάθε ένα – όπου κάθε λεκές, τρύπα ή προστεθείσα σταγόνα στο αρχικό έγγραφο πρόκειται να αναπαραχθεί ακρίβεια.
Ίσως, απλά ίσως, με περισσότερα μάτια να μελετούν αυτό το πράγμα, κάποιος να μπορέσει να σπάσει τον κώδικά του στην πραγματικότητα …
Τελικά ποιό είναι το ζητούμενο με αυτό το βιβλίο;
Για αιώνες, πιστευόταν ότι έχει γραφτεί από έναν άγγλο Φραγκισκανό μοναχό και «μάγο» του 13ου αιώνα, τον Roger Bacon, ο οποίος ήταν τόσο απορροφημένος στην αλχημεία και τη μαγεία που, τελικά, κατέληξε στη φυλακή.
Σε μία απόπειρα να χρονολογηθεί το χειρόγραφο με την μέθοδο του ραδιενεργού άνθρακα η υπόθεση αυτή διαψεύστηκε, καθώς βρέθηκε, το χειρόγραφο, να έχει δημιουργηθεί μεταξύ 1404 και 1438.
Ενώ μερικοί υποθέτουν ότι το έργο έχει δημιουργηθεί από κάποιο νεαρό Leonardo da Vinci, μέχρι ακόμη και από εξωγήϊνο, κανείς δεν είναι σε θέση να εντοπίσει οριστικά ένα συγγραφέα.
Αντί να ονομασθεί από τον συντάκτη του, στη συνέχεια, πήρε το όνομά του από τον -λιθουανικής καταγωγής- αρχαιολόγο Wilfrid Voynich, ο οποίος το αγόρασε, σύμφωνα με πληροφορίες, το 1912 από μια συλλογή σπάνιων βιβλίων που ανήκαν στους Ιησουίτες της Ιταλίας, και ήταν αυτός ο υπεύθυνος για το γεγονός ότι έγινε διάσημο.
Αυτό που είναι εξαιρετικά ασυνήθιστο για κείμενο είναι οι πολλές εικόνες του, που ξεχειλίζουν έξω από τα όρια της σελίδας περιβάλλοντας την γραφή του κείμενου με πολύχρωμες και σουρεαλιστικές αποδόσεις παράξενων φυτών, ανθρωπίνων μορφών και αγνώστων αστερισμών.
Μερικές από τις εικόνες είναι πραγματικά πολύ ενοχλητικές, αναφέρει η Βιβλιοθήκη Beinecke περιγράφοντας εικόνες γυναικών με «διογκώμενη κοιλιά» που «βυθισμένες ή καθισμένες παρυδάτια σε υγρά, αλληλεπιδρούν παράδοξα με σωλήνες διασύνδεσης και φυτικές κάψουλες».
Αλλά η παραδοξότητα από αυτές τις φωτογραφίες επισκιάζεται από το κείμενο το οποίο τα επισκιάζει όλα.
«Δεν ταιριάζει με οποιαδήποτε άλλη γλώσσα που έχουμε ήδη δει, σε οποιοδήποτε άλλο βιβλίο» είπε παλαιότερα, το 2013, ο Reed Johnson, φιλοξενούμενος της κυριακάτικης έκδοσης του NPR, όταν τότε, έγραφε βιβλίο για το χειρόγραφο Voynich.
«Τα σχέδια έχουν συχνά λεζάντες, οι οποίες φαίνεται να προσφέρουν μια κατεύθυνση για την επιτυχή αποκρυπτογράφηση του κώδικα. Αλλά η ελπίδα αποδείχτηκε ψευδαίσθηση» είπε, προσθέτοντας ότι «η προσπάθεια να αποκρυπτογραφήσει κανείς τον κώδικα μοιάζει με την προσπάθεια να αναρριχηθεί σε ένα τοίχο συνειδητοποιώντας ότι αυτάό που θεωρούσε λαβές για να κρατηθεί είναι απλώς ζωγραφισμένες, οπότε δεν μπορεί να πιαστεί από αυτές.»
«Η δική μου εμπειρία με αυτό το χειρόγραφο μετράει μόνο τρία χρόνια, οπότε -συμφώνως τη τάξει- είμαι ερασιτέχνης», προσθέτει.
Ενώ πιθανότατα θα υπάρξει μια χούφτα από ενθουσιώδεις που θα αρπάξουν από ένα αντίγραφο, όταν καταστούν διαθέσιμα, το μεγαλύτερο μέρος των 898 αντιγράφων θα καταλήξει στις βιβλιοθήκες και τα ερευνητικά ιδρύματα και δίνοντας ευρύτερη πρόσβαση στα μεγαλύτερα μυαλά του κόσμου, ίσως κάποιος, κάποια στιγμή, να αναφωνήσει «εύρηκα».
Ή ίσως όλοι να πέσουν με τα μούτρα, σκάβοντας λαγούμια με την σκέψη, στήνοντας απίθανες υποθέσεις ενώ ο μυστηριώδης συγγραφέας θα έχει το τελευταίο γέλιο, πάντα από τον τάφο.
Όπως είπε στο AFP, καταλήγοντας ο Juan Jose Garcia, «ο συγγραφέας θα μπορούσε να ήταν μια ιδιοφυΐα, αλλά θα μπορούσε να ήταν και ένας σαδιστής, έτσι όπως ο ίδιος μας τα έχει όλα τυλιγμένα στο μυστήριο».
Αν θέλετε να κάνετε μια περιήγηση στο χειρόγραφο Voynich, μπορείτε να ταξιδέψετε στις ψηφιοποιημένες του σελίδες εδώ. Στο τέλος της ιστοσελίδας πληροφοριών από την Beinecke Rare Book & Manuscript Library του Πανεπιστημίου του Yale, σας προσφέρεται η δυνατότητα να κατεβάσετε το χειρόγραφο στον σκληρό σας δίσκο και να θαυμάσετε με την ησυχία σας την εκπληκτική του παραδοξότητα.
Πηγή: Science Alert, 24 AUG 2016
Μήπως, όμως, χάνουμε τον καιρό μας προσπαθώντας;
Ο Gordon Rugg του Πανεπιστημίου Keele στο Ηνωμένο Βασίλειο έχει περάσει πάνω από μια δεκαετία μελετώντας το χειρόγραφο Voynich και σε μια νέα δημοσίευση, υποστηρίζει ότι αν ο συγγραφέας ήταν εξοικειωμένος με μερικές απλές τεχνικές κωδικοποίησης, θα ήταν εύκολο να μιμηθεί μια περίτεχνη «γλώσσα» στο κείμενο.
«Μας είναι γνωστό εδώ και χρόνια ότι οι συλλαβές δεν είναι τυχαίες. Αυτό που θέλω να πώ είναι ότι υπάρχουν τρόποι παραγωγής ασυναρτησιών που να μην είναι τυχαίες κατά μια στατιστική έννοια», είπε η Rebecca Boyle από το New Scientist.
«Είναι λίγο σαν να ρίχνεις ερματισμένα ζάρια. Αν ρίξετε τα ζάρια που έχουν διακριτικά ερματιστεί στο έξι, θα καταλήξετε σε μια εμφάνιση του έξι πιο συχνά από ό, τι θα περίμενε κανείς, αλλά όχι κάθε φορά.»
Η μέθοδος Rugg προτείνει ότι προκειμένου να καταλήξουμε αν μια γλώσσα που βασίζεται σε ασυναρτησίες μοιάζει τουλάχιστον, γνήσια, θα πρέπει να πάρουμε μια ολόκληρη σειρά από σύμβολα-ασυναρτησίες και να την ταχτοποιήσουμε σε ένα πίνακα ως εξής:
Στον πίνακά του, περιλαμβάνονται τα σύμβολα που εμφανίζονται να είναι οι ρίζες, τα προθέματα και οι καταλήξεις των λέξεων του Voynich.
Αν πάρετε κομμάτια από χαρτόνι και ανοίξετε τρείς τρύπες σε διάφορα σημεία όπως φαίνεται στο σχήμα, ανάλογα με τις τρύπες θα σας αποκαλύπτονται διαφορετικές σειρές από τρία σύμβολα ασυναρτησίες για να σχηματίσουν μια λέξη.
Αν κινείστε στον πίνακα, χρησιμοποιώντας διάτρητα χαρτιά με διαφορετικές θέσεις οπών, σύντομα θα έχετε πολλούς διαφορετικούς συνδυασμούς συλλαβών να παράγουν ολόκληρες λέξεις Voynich τις οποίες καταγράφετε σε ένα ψευδοκείμενο.
Μόλις ο Rugg κατέγραψε τα αποτελέσματα των μετακινήσεων των διάτρητων χαρτιών του, θέλησε να δει αν, στο κείμενο που δημιούργησε έτσι τυχαία, ακολουθείται ο νόμος του Zipf, ο οποίος περιγράφει τις σχετικές συχνότητες των λέξεων μέσα σε μια πραγματικά γραπτή γλώσσα.
Όπως μπορείτε να δείτε στα παρακάτω γραφήματα, συγκρίνει το ψευδοκείμενό του από σύμβολα του χειρογράφου Voynich με την λατινική μετάφραση Vulgate του βιβλίου της Εσθήρ και με το βιβλίο του Καίσαρα De Bello Gallico, οπότε φαίνεται να έχει πάρει μια εντυπωσιακή απάντηση:
«Αν οι λέξεις μέσα σε ένα κείμενο τοποθετηθούν κατά σειρά από πιο συχνή στην ελάχιστα εμφανιζόμενη και μετρηθούν οι συχνότητες εμφάνισής τους, τότε κατασκευάζεται ένα ιστόγραμμα, όπου τα κείμενα μιας φυσικής γλώσσας δίνουν συνήθως μια μη γραμμική καμπύλη με μια απότομη αρχική κατάβαση που ακολουθείται από μακρά ισοπέδωση σε μια μεγάλη ουρά από λέξεις που εμφανίζονται μόνο λίγες φορές μέσα στο κείμενο» γράφει στην δημοσίευσή του.
«Το ψευδοκείμενο από τυχαία σύμβολα του χειρογράφου Voynich δείχνει να ακολουθεί αυτό το μοτίβο και έχει παρόμοια καμπύλη με τα φυσικά κείμενα κάποιας πραγματικής γλώσσας.»
Είναι, κατά συνέπεια, νεκρός ο μύθος μετά από όλο αυτό το διάστημα;
Λοιπόν, δεν είναι όλοι πεπεισμένοι από τα αποδεικτικά στοιχεία του Rugg.
Ο Marcelo Montemurro από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ στη Βρετανία, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη, υποστηρίζει ότι το χειρόγραφο περιέχει νόημα κειμένου, με βάση τη δική του στατιστική ανάλυση συγκρίνοντας τις λέξεις Voynich με διάφορα κλασικά κείμενα γραμμένα σε διάφορες γλώσσες.
Ο ίδιος δήλωσε στο New Scientist ότι το κείμενο του χειρογράφου Voynich έχει πάρα πολλά στρώματα πολυπλοκότητας για να είναι δημιούργημα ενός απλού φαρσέρ και λέει ότι βρήκε στατιστικές ομοιότητες μεταξύ των βοτανικών και των φαρμακευτικών τμημάτων του χειρογράφου και ότι κατόρθωσε να συνδέσει τις τεχνικές περιγραφές με τις αντίστοιχες, ανεξιχνίαστες, λέξεις.
«Αυτό σημαίνει ότι όποιος έκανε τη φάρσα θα πρέπει να ήταν ενήμερος για αυτά τα λεπτά επίπεδα στην δομή, κάτι που είναι πολύ δύσκολο να βρει κανείς με απλή εξέταση του κειμένου», λέει.
«Δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα αν πρόκειται για φάρσα, ή αν υποκρύπτει κάποιο μήνυμα. Αλλά μπορούμε να πούμε ότι, όποιος θέλει να ισχυριστεί ότι είναι φάρσα πρέπει να εξηγήσει πώς μπορούν να προκύψουν όλα αυτά αυθόρμητα, χωρίς κάποιον συγγραφέα να τα σχεδιάζει όλα αυτά σε τέτοιο βάθος.»
Σε αυτό το στάδιο, οι ερευνητές θα πρέπει να συμφωνήσουν ότι διαφωνούνε, αφού ο Rugg υποστηρίζει ότι είναι αυτός που κατέδειξε πόσο απλό θα ήταν για τον συγγραφέα του Voynich να κάνει τις ασυναρτησίες να φαίνονται γνήσιες και τώρα, το βάρος της απόδειξης, βρίσκεται στους «πραγματικούς πιστούς», να αποδείξουν δηλαδή, την ακρίβεια αυτής της γλώσσας.
Αλλά, παραδέχεται, «δεν νομίζω ότι θα υπάρξει ποτέ μία ανάλυση με την οποία θα είναι όλοι ευχαριστημένοι.»
Η έρευνα του Rugg έχει δημοσιευθεί στην Cryptologia.
APODYOPTES 