«Το 1926 επέστρεψε στην ακαδημία αλλά αποβλήθηκε οριστικά μετά την δήλωση του «ότι κανένα μέλος της σχολής δεν ήταν αρμόδιο να τον εξετάσει»-  από τον Αριστοτέλη Τριάντη

Τα πρώτα χρόνια

Ο Σαλβαδόρ Νταλί (Salvador Felipe Jacinto Dalí y Domenech) γεννήθηκε στις 11 Μαΐου του 1904 στην Figueres, της Ισπανίας 16 χιλιόμετρα από τα Γαλλικά σύνορα στους πρόποδες της οροσειράς των Πυρηναίων.

Υπήρξε ο μικρότερος γιος του Salvador Dalí y Cusi ενός δικηγόρου και συμβολαιογράφου της μεσαίας τάξης. Ο ίδιος ήταν αρκετά αυστηρός στην ανατροφή των παιδιών του σε αντίθεση με την μητέρα τους Felipa Domenech Ferres ,που παρακινούσε τον νεαρό Salvador στην τέχνη και την πρώιμη εκκεντρικότητα του.

Λέγεται πως σαν παιδί ο Salvador είχε μια πρώιμη ανάπτυξη και ευφυΐα και ήταν επιρρεπείς σε ξεσπάσματα θυμού εναντίον των γονιών και των συμμαθητών του. Ο πατέρας του δεν μπορούσε να ανεχτεί αυτή την συμπεριφορά του νεαρού και τον τιμωρούσε σκληρά. Οι σχέσεις τους επιδεινώθηκαν περισσότερο από τον μεταξύ τους ανταγωνισμό για την αγάπη της Felipa.

Ένα ιδιαίτερο γεγονός, που σημάδεψε την μνήμη του νεαρού Νταλί ήταν ο θάνατος του μεγαλύτερου κατά εννέα μήνες αδελφού του που ονομάζονταν επίσης Σαλβαδόρ από γαστρεντερίτιδα Ο ίδιος ο Νταλί αργότερα στην ζωή του αναφερόμενος σε αυτό το γεγονός είπε ότι οι γονείς του, όταν ήταν 5 ετών, τον πήραν στον τάφο του μεγαλύτερου αδελφού του και του είπαν πως είναι η μετενσάρκωση του.

Στην μεταφυσική πρόζα που χρησιμοποιούσε συχνά ο Νταλί υπενθύμιζε “εμείς μοιάζαμε μεταξύ μας σαν δύο σταγόνες νερό, αλλά είχαμε διαφορετικές αντανακλάσεις”. Αυτός, “ήταν πιθανώς μια πρώτη εκδοχή του εαυτού μου, αλλά επινοήθηκε πάρα πολύ στο απόλυτο.”

Από πολύ νωρίς, σε νεαρή ηλικία, τα σχέδια του Νταλί ήταν εξαιρετικά εκλεπτυσμένα και οι δύο γονείς του υποστήριζαν ένθερμα το καλλιτεχνικό του ταλέντο, μάλιστα του είχαν ετοιμάσει ένα στούντιο πριν παρακολουθήσει το καλλιτεχνικό σχολείο στο σπίτι που παραθέριζαν στο παραθαλάσσιο χωριό Cadaques.

Σπουδές, Δράση , Κατευθύνσεις

Οι γονείς του τον έστειλαν στο σχολείο σχεδίου του Colegio de Hermanos Maristas και στο Instituto Figueres το 1916. Ο ίδιος όμως δεν ήταν επιμελής μαθητής, προτιμούσε να ονειροπολεί και να ξεχωρίζει με την εκκεντρική συμπεριφορά του φορώντας περίεργα ρούχα και αφήνοντας μακριά μαλλιά Ένα χρόνο μετά ανακαλύπτει την μοντέρνα ζωγραφική και γνωρίζεται με τον τοπικό καλλιτέχνη Ramon Pichot που επισκεπτόταν συχνά το Παρίσι. Η πρώτη του έκθεση γίνεται από τον πατέρα του στο οικογενειακό σπίτι τους και η πρώτη δημόσια έκθεση το 1919 στο δημοτικό θέατρο της Figueres.

Το 1922 γράφεται στη Academia de San Fernando στην Μαδρίτη και αναπτύσσει περαιτέρω την εκκεντρικότητα του αυξάνοντας τα μακριά του μαλλιά και τις φαβορίτες και επιλέγοντας ως στυλ στο ντύσιμο του την αγγλική αισθητική του 19ου αιώνα. Σε αυτή την περίοδο επηρεάζεται από πολλές διαφορετικές καλλιτεχνικές μορφές όπως την Μεταφυσική και τον Κυβισμό και κερδίζει την προσοχή των συναδέλφων του αν και πιθανότατα δεν έχει ακόμη κατανοήσει το κίνημα του κυβισμού εντελώς.

Αυτή η περίοδος στη σχολή θα είναι ταραχώδης για τον ίδιο καθώς θα ανασταλεί η φοίτηση λόγω της κριτικής προς τους δασκάλους του και των ταραχών των φοιτητών προς την διοίκηση. Επίσης, το ίδιο έτος συλλαμβάνεται και φυλακίζεται για λίγο στη Gerona, ως υποστηρικτής του αυτονομιστικού κινήματος αν και κάτι τέτοιο δεν αποδείχτηκε αφού ο ίδιος ήταν απολιτικός μέχρι το τέλος της ζωής του. Το 1926 επέστρεψε στην ακαδημία αλλά αποβλήθηκε οριστικά μετά την δήλωση του «ότι κανένα μέλος της σχολής δεν ήταν αρμόδιο να τον εξετάσει».

Μεταξύ 1926 και και 1929 ταξιδεύει στο Παρίσι και συναντά σημαντικούς ζωγράφους και διανοούμενους όπως τους Πάμπλο Πικάσο, Χουάν Μιρό τον ποιητή Πωλ Ελυάρ και τον ζωγράφο Ρενέ Μαγκρίτ που τον εισήγαγε στον Σουρεαλισμό. Αυτή την περίοδο ο Νταλί δουλεύει στο στυλ του Ιμπρεσιονισμού, Φουτουρισμού και του Κυβισμού και η θεματολογία του έχει τρεις γενικές κατευθύνσεις:1) το σύμπαν του ανθρώπου και τις αισθήσεις, 2) σεξουαλικός συμβολισμός 3) ιδεογραφικές εικόνες.

 Η σχέση και η συμβολή του στο σουρεαλιστικό κίνημα

Αυτός ο πειραματισμός, οδήγησε τον Νταλί στην πρώτη σουρεαλιστική περίοδο το 1929, ελαιογραφίες από ένα κολάζ των ονείρων του χρησιμοποιώντας προσεγμένη τεχνική επηρεασμένη από τους Αναγεννησιακούς καλλιτέχνες που ερχόταν σε αντίθεση με το “εξωπραγματικό όνειρο”, χώρο που δημιούργησε με περίεργους παραισθησιογόνους χαρακτήρες. Είναι επίσης η περίοδος που μελετά άπληστα τις ψυχαναλυτικές θεωρίες του Σίγκμουντ Φρόιντ.

Σημαντική συμβολή του Νταλί στο σουρεαλιστικό κίνημα ήταν αυτό που ονομάζεται “παρανοϊκή-κριτική μέθοδος”, μια διανοητική άσκηση πρόσβαση στο υποσυνείδητο για την ενίσχυση της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Ο Νταλί θα χρησιμοποιήσει τη μέθοδο για να δημιουργήσει μια πραγματικότητα από τα όνειρά και τις υποσυνείδητες σκέψεις, έτσι αλλάζει διανοητικά την πραγματικότητα σε ό,τι ήθελε να είναι και όχι απαραίτητα αυτό που ήταν.

Κινηματογραφικές συνεργασίες

Το 1929 συνεργάζεται με τον σκηνοθέτη Λουίς Μπουνιουέλ στις ταινίες «Ανδαλουσιανός Σκύλος» και «Χρυσή Εποχή» 1930, η πρώτη των οποίων είναι γνωστή για την εναρκτήρια σκηνή — μια προσομοίωση περικοπής του ανθρώπινου οφθαλμού με ένα ξυράφι. Αρκετά χρόνια αργότερα συνεργάστηκε με τον Αλφρεντ Χίτσκοκ στην ταινία «Spellbound» (1945) με πρωταγωνιστές τον Γκρέγκορι Πεκ και την Ίνγκριντ Μπέργκμαν.

Η γνωριμία και ο γάμος με τη Gala

Τον Αύγουστο του 1929 γνωρίζει την Elena Dmitrievna Diakonova την γυναίκα του Πωλ Ελυάρ γνωστή και ως “Gala,” Diakonova. Μεταξύ τους δημιουργήθηκε μια ισχυρή πνευματική και φυσική έλξη και σύντομα η Έλενα θα αφήσει τον Ελυάρ για τον νέο της έρωτα. Ήταν η μούσα του Νταλί η οποία θα γίνει σύζυγός του με μια πολιτική τελετή το 1934. Η ίδια θα αναλάβει όλες τις οικονομικές δραστηριότητες και τις καλλιτεχνικές συμφωνίες του Νταλί αφήνοντας τον ίδιο ανεπηρέαστο στον δημιουργικό οίστρο.

Καλλιτεχνική πορεία

Ήδη το 1930 ο Νταλί ήταν ένα εξέχων μέλος του σουρεαλιστικού κινήματος έχοντας αποκτήσει τους πρώτους πάτρωνες του Marie-Laure de Noailles, Viscount και Viscountess Charles, και το 1931 δημιουργεί ίσως το πιο γνωστό σουρεαλιστικό έργο “Η επιμονή της μνήμης” (1931). Το έργο ονομάζεται κάποιες φορές “Μαλακά Ρολόγια” και μεταφέρει αρκετές ιδέες μέσα στην εικόνα, κυρίως ότι ο χρόνος δεν είναι άκαμπτος και ότι όλα είναι φθαρτά.

Στην γνωστή “Δίκη” των σουρεαλιστών το 1934 ο Νταλί εξωθείται στην έξωση από το κίνημα επειδή αρνήθηκε να πάρει θέση ενάντια στον δικτάτορα Francisco Franco σε αντίθεση με τους υπόλοιπους Ισπανούς, Luis Buñuel, Picasso και Juan Miró. Στον Νταλί κοινοποιήθηκε ότι η απέλασή του οφείλεται σε επανειλημμένη “αντεπαναστατική δραστηριότητα που αφορά τον εορτασμό του φασισμού, υπό τον Χίτλερ”. Ωστόσο, ορισμένοι ιστορικοί της τέχνης πιστεύουν ότι η απέλαση του είχε να κάνει περισσότερο με τη διαμάχη του με τον σουρεαλιστική ηγέτη André Breton..

Κατά τη διάρκεια του Β ’Παγκοσμίου Πολέμου μια νέα περίοδος αρχίζει για τον Νταλί και την σύζυγό του οι οποίοι μετακομίζουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το Μητροπολιτικό Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης οργανώνει την δική του αναδρομική έκθεση το 1941 η οποία ακολουθήθηκε από τη δημοσίευση της αυτοβιογραφίας του, The Secret Life of Salvador Dalí (1942). Αυτή την περίοδο ο Νταλί απομακρύνεται από το σουρεαλιστικό κίνημα παρά τις διαμάχες μαζί τους προς την κλασική περίοδο του διευρύνοντας την σκέψη και την θεματολογία του.

Τα επόμενα 15 χρόνια ζωγραφίζει 19 μεγάλους πίνακες με επιστημονικά,ιστορικά και θρησκευτικά θέματα ,σε μια περίοδο που ονομάζεται “Πυρηνικός Μυστικισμός”.

Μεταξύ 1960 και 1974 αφοσιώνεται στην δημιουργία του (Dalí Theatre-Museum) στην Figueres στο παλιό δημοτικό θέατρο στην γενέτειρα του. Το κτίριο είχε καταστραφεί κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμου και εκεί είχε κάνει την πρώτη του ατομική έκθεση σε ηλικία 14 χρονών. Το Dalí Theatre-Museum άνοιξε επίσημα το 1974 βασισμένο σε σχέδια του ιδίου και αξιολογείται ως η μεγαλύτερη σουρεαλιστική δομή του κόσμου, που περιέχει μια σειρά από χώρους που αποτελούν ένα ενιαίο καλλιτεχνικό αντικείμενο, όπου κάθε στοιχείο είναι αναπόσπαστο μέρος του όλου.

Τελευταία χρόνια

Το 1980 αποσύρεται από την ζωγραφική μετά από μια κινητική διαταραχή που του προκάλεσε μόνιμο τρέμουλο και αδυναμία στα χέρια. Μετά απο δύο χρόνια η αγαπημένη του Gala πεθαίνει και αυτά τα δύο γεγονότα τον ρίχνουν σε βαθειά κατάθλιψη. Αποσύρεται στο Pudol σε ένα κάστρο που είχε αγοράσει και διαμορφώσει για την γυναίκα του. Μετά απο σοβαρά εγκαύματα που υπέστη από πυρκαγιά, φίλοι και προστάτες του τον σώζουν και τον γυρίζουν στην Figueres στην άνεση του Teatro-Museo.

Το 1988 εισάγεται στο νοσοκομείο στην Figueres με καρδιακή ανεπάρκεια, μετά από μια σύντομη ανάρρωση επιστρέφει ξανά στο Teatro-Museo και τον επόμενο χρόνο 23 Ιανουαρίου 1989, πεθαίνει από καρδιακή ανεπάρκεια σε ηλικία 84 ετών. Η κηδεία του έγινε στο Teatro-Museo, όπου θάφτηκε σε μια κρύπτη.

Το σλάιντ απαιτεί την χρήση JavaScript.

Πηγή

• wikipedia
• brainyquote
• biography