Τι θα συνέβαινε αν ένας άλλος βιομηχανικός πολιτισμός υπήρξε στη Γη πριν από εκατομμύρια χρόνια; Θα μπορούσαμε να τον εντοπίσουμε σήμερα, μέσα στις γεωλογικές στρωματώσεις;
– επιμέλεια, μετάφραση: Θωμάς Αργυρέας

Ως είδος, εμείς οι άνθρωποι τείνουμε να θεωρούμε δεδομένο ότι είμαστε οι μόνοι που ζούμε στις οργανωμένες κοινότητες, χρησιμοποιούμε εργαλεία και αλλάζουμε το τοπίο για να καλύψουμε τις ανάγκες μας.

Επίσης καταλήξαμε σε ένα προαποφασισμένο συμπέρασμα ότι στην ιστορία του πλανήτη Γη, οι άνθρωποι είναι το μόνο είδος που αναπτύσσει μηχανήματα, αυτοματισμούς, ηλεκτρισμό και μαζικές επικοινωνίες – τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του βιομηχανικού πολιτισμού.

Αλλά τι θα συνέβαινε αν ένας άλλος βιομηχανικός πολιτισμός υπήρξε στη Γη πριν από εκατομμύρια χρόνια; Θα μπορούσαμε να τον εντοπίσουμε σήμερα, μέσα στις γεωλογικές στρωματώσεις;

Με την εξέταση των επιπτώσεων που έχει ο ανθρώπινος βιομηχανικός πολιτισμός στον  πλανήτη Γη, δύο ερευνητές διεξήγαγαν μια μελέτη που εξετάζει πώς θα μπορούσε να βρεθεί -αν υπήρξε- ένας τέτοιος πολιτισμός και πώς αυτή η ανακάλυψη θα μπορούσε να έχει συνέπειες στον τρόπο αναζήτησης εξωγήινης ζωής.

Η μελέτη, δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο διαδίκτυο με τίτλο «Η Υπόθεση Silurian: Θα ήταν δυνατόν να εντοπιστεί ένας βιομηχανικός πολιτισμός στις γεωλογικές αποθέσεις«, διεξήχθη από τον Gavin A. Schmidt, κλιματολόγο στο NASA Goddard Institute for Space Studies (NASA GISS) και τον Adam Frank, αστρονόμο από το Πανεπιστήμιο του Rochester, αντίστοιχα.

Όπως υποδεικνύουν στη μελέτη τους, η αναζήτηση της ζωής σε άλλους πλανήτες έχει συχνά σαν επιδίωξη, την αναζήτηση συνθηκών αναλόγων της Γης, για να δούμε αν θα μπορούσε να υπάρξει ζωή.

Ωστόσο, αυτή η επιδίωξη συνεπάγεται επίσης την αναζήτηση εξωγήινης νοημοσύνης (SETI) συμβατής για να επικοινωνήσει μαζί μας. Φυσικά, υποτίθεται ότι ένας τέτοιος πολιτισμός θα χρειαστεί να αναπτυχθεί, πρώτα, σε βιομηχανική βάση.

Αυτό, με τη σειρά του, εγείρει το ερώτημα πόσο συχνά μπορεί να αναπτύσσεται ένας βιομηχανικός πολιτισμός, αυτό στο οποίο ο Schmidt και ο Frank αναφέρονται ως «Silurian Hypothesis». Φυσικά, αυτό δημιουργεί κάποιες επιπλοκές, μιας και η ανθρωπότητα είναι το μοναδικό παράδειγμα βιομηχανικού είδους που γνωρίζουμε.

Επιπλέον, η ανθρωπότητα είναι ένας βιομηχανικός πολιτισμός που αναπτύχθηκε στους τελευταίους μόνο αιώνες – ένα μικρό κλάσμα της ύπαρξής του ως είδος και ένα απειροστό κλάσμα της χρονικής διάρκειας όπου υπάρχει πολυκύτταρη ζωή στη Γη.

Για χάρη της μελέτης τους, η ομάδα υπογράμμισε αρχικά τη σημασία αυτής της διαπίστωσης στην εξίσωση Drake.

Για να ανακεφαλαιώσουμε, αυτή η εξίσωση αναφέρει ότι ο αριθμός των πολιτισμών (N) του γαλαξία μας που μπορούμε να επικοινωνήσουμε είναι ίσος με το μέσο ρυθμό σχηματισμού αστεριών (R *), το κλάσμα των αστεριών που έχουν πλανήτες (fp) ο αριθμός των πλανητών που μπορούν να υποστηρίξουν τη ζωή (ne), ο αριθμός των πλανητών που θα αναπτύξουν τη ζωή (fl), ο αριθμός των πλανητών που θα αναπτύξουν έξυπνη ζωή (fi), ο αριθμός των πολιτισμών που θα αναπτύξουν τεχνολογίες μετάδοσης (fc) το χρονικό διάστημα που αυτοί οι πολιτισμοί θα πρέπει να μεταδώσουν σήματα στο διάστημα (L).

Αυτό μπορεί να εκφραστεί μαθηματικά ως:

N = R*⋅ fp ⋅ ne ⋅ fl ⋅ fi ⋅ fc ⋅ L

Όπως υποδεικνύουν στη μελέτη τους, οι παράμετροι αυτής της εξίσωσης μπορεί να αλλάξουν χάρις στην προσθήκη της Υπόθεσης Silurian, καθώς και οι πρόσφατες έρευνες για τους εξωπλανήτες:

«Αν κατά τη διάρκεια της ύπαρξης ενός πλανήτη, πολλοί βιομηχανικοί πολιτισμοί μπορούν να προκύψουν μέσα στο χρονικό διάστημα που υπάρχει η ζωή, η αξία του fc μπορεί στην πραγματικότητα να είναι μεγαλύτερη από μονάδα.

Αυτό είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα υπό το πρίσμα των πρόσφατων εξελίξεων στην αστροβιολογία, στις οποίες οι τρεις πρώτοι όροι, οι οποίοι αφορούν όλες τις καθαρά αστρονομικές παρατηρήσεις, έχουν πλέον καθοριστεί πλήρως ».

«Είναι πλέον προφανές ότι τα περισσότερα αστέρια φιλοξενούν οικογένειες πλανητών. Και, πράγματι, πολλοί από αυτούς τους πλανήτες βρίσκονται στις κατοικήσιμες ζώνες του αστέρα».

Εν ολίγοις, χάρη στις βελτιώσεις της οργάνωσης και της μεθοδολογίας, οι επιστήμονες έχουν καταφέρει να καθορίσουν τον ρυθμό με τον οποίο σχηματίζονται αστέρια στον γαλαξία μας.

Επιπλέον, οι πρόσφατες έρευνες για τους εξω-ηλιακούς πλανήτες έχουν οδηγήσει ορισμένους αστρονόμους να εκτιμήσουν ότι ο γαλαξίας μας θα μπορούσε να περιέχει έως και 100 δισεκατομμύρια δυνητικά κατοικήσιμους πλανήτες.

Αν μπορούσαν να βρεθούν στοιχεία για έναν άλλο πολιτισμό στην ιστορία της Γης, θα προσδιοριζόταν περαιτέρω η εξίσωση Drake.

Στη συνέχεια, εξετάζουν τις πιθανές γεωλογικές συνέπειες του ανθρώπινου βιομηχανικού πολιτισμού και στη συνέχεια συγκρίνουν αυτό το δακτυλικό αποτύπωμα με δυνητικά παρόμοια γεγονότα στο γεωλογικό παρελθόν.

Αυτά περιλαμβάνουν ανωμαλίες που προκύπτουν από απελευθέρωση ισοτόπων άνθρακα, οξυγόνου, υδρογόνου και αζώτου, οι οποίες είναι αποτέλεσμα εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και παραγωγής αζωτούχων λιπασμάτων. Όπως υποδεικνύουν στη μελέτη τους:

«Από τα μέσα του 18ου αιώνα, οι άνθρωποι έχουν απελευθερώσει πάνω από 0,5 τρισεκατομμύρια τόνους ορυκτού άνθρακα μέσω της καύσης του άνθρακα, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, με ρυθμούς τάξεις μεγέθους ταχύτερους από τις φυσικές πηγές απελευθέρωσης μακράς διαρκείας ή τις φυσικές διαδικασίες απορρόφησης.

Επιπλέον, υπήρξε εκτεταμένη αποδάσωση και προσθήκη διοξειδίου του άνθρακα στον αέρα μέσω καύσης βιομάζας. «

Λαμβάνουν επίσης υπ’ όψιν τους αυξημένους ρυθμούς ροής ιζημάτων σε ποτάμια και την εναπόθεση τους σε παράκτια περιβάλλοντα, ως αποτέλεσμα των γεωργικών διαδικασιών, της αποψίλωσης και της εκσκαφής των καναλιών.

Η εξάπλωση οικόσιτων ζώων, τρωκτικών και άλλων μικρών ζώων θεωρείται επίσης – όπως και η εξαφάνιση ορισμένων ειδών ζώων – ως άμεσο αποτέλεσμα της εκβιομηχάνισης και της ανάπτυξης των πόλεων.

Η παρουσία συνθετικών υλικών, πλαστικών και ραδιενεργών στοιχείων (που προκαλούνται από πυρηνική ενέργεια ή πυρηνικές δοκιμές) θα έχουν αφήσει επίσης ένα σημάδι στο γεωλογικό παρελθόν – στην περίπτωση των ραδιενεργών ισοτόπων, μερικές φορές, για εκατομμύρια χρόνια.

Τέλος, μελετούν τα γεγονότα επιπέδου μαζικής εξαφάνισης στο παρελθόν, για να καθορίσουν τον τρόπο σύγκρισης με ένα υποθετικό γεγονός όπου θα κατέρρεε ο ανθρώπινος πολιτισμός. Όπως δηλώνουν:

«Η πιο ξεκάθαρη κατηγορία γεγονότων, με παρόμοιες ομοιότητες, είναι τα υπερθερμικά, κυρίως το Παλαιόκαινο-Ηώκαινο Θερμικό Μέγιστο (56 Ma), αλλά αυτό περιλαμβάνει, επίσης, μικρότερα υπερθερμικά γεγονότα, ωκεανικά ανοξικά συμβάντα στο Κρητιδικό και στο Ιουρασικό και σημαντικά γεγονότα του Παλαιοζωικού.

Αυτά τα γεγονότα εξετάστηκαν ειδικά επειδή συνέπεσαν με αυξήσεις θερμοκρασίας, αυξήσεις σε ισότοπα άνθρακα και οξυγόνου, αυξημένα ιζήματα και εξαντλήσεις του ωκεάνιου οξυγόνου.

Τα γεγονότα εκείνα, που είχαν πολύ ξεκάθαρη αιτία, όπως το γεγονός της μαζικής εξαφάνισης της Κρητιδικής-Παλαιοκαίνου (που προκλήθηκε από πτώση αστεροειδούς και έναρξη μαζικών ηφαιστειακών εκρήξεων) ή το όριο Ηωκαίνου-Ολιγοκαίνου (η έναρξη των παγετώνων της Ανταρκτικής) δεν εξετάστηκαν.

Σύμφωνα με την ομάδα, τα γεγονότα που έλαβαν υπ’ όψιν (γνωστά ως «υπερθερμικά») παρουσιάζουν ομοιότητες με τα ταυτοποιημένα δακτυλικά αποτυπώματα της Ανθρωποκαίνου.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έρευνα που ανέφεραν οι συγγραφείς, το Παλαιόκαινο-Ηώκαινο Θερμικό Μέγιστο (PETM) παρουσιάζει σημάδια που θα μπορούσαν να είναι παρόμοια με αυτά της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής. Τα σημάδια αυτά περιλαμβάνουν:

«Μία συναρπαστική ακολουθία γεγονότων που διαρκούν 100-200 χιλιάδες χρόνια και περιλαμβάνουν ταχεία εισροή (ίσως λιγότερο από 5.000 χρόνια) εξωγενούς άνθρακα στο σύστημα, που πιθανώς σχετίζεται με την εισχώρηση των «Βορειοαμερικανικών Μαγματικών Αποθέσεων» μέσα σε οργανικά ιζήματα.

Οι θερμοκρασίες αυξήθηκαν κατά 5-7° C (προερχόμενες από πολλαπλές υπαιτιότητες) και υπήρξε αρνητική αιχμή (ελάχιστο) στα ισότοπα άνθρακα (> 3%) και μειωμένη διατήρηση της ανθρακικής ωκεάνιας οξύτητας στα ανώτερα στρώματα νερού των ωκεανών.

Τέλος, η ομάδα έδωσε μερικές πιθανές ερευνητικές κατευθύνσεις που θα μπορούσαν να βελτιώσουν τους περιορισμούς σε αυτή την ερώτηση. Αυτές, ισχυρίζονται οι επιστήμονες, θα μπορούσαν να συνίστανται σε «βαθύτερη διερεύνηση στοιχειωδών και σύνθετων ανωμαλιών στα υπάρχοντα ιζήματα που εκτείνονται σε προηγούμενα μεγάλα γεγονότα».

Με άλλα λόγια, το γεωλογικό παρελθόν για αυτά τα γεγονότα μαζικής εξαφάνισης θα πρέπει να εξεταστεί περισσότερο για ανωμαλίες που θα μπορούσαν να συνδεθούν με  βιομηχανικό πολιτισμό.

Εάν εντοπιστούν τυχόν ανωμαλίες, συνιστάται επίσης να εξετάζονται τα απολιθώματα για τα υποψήφια προς εξαφάνιση είδη, πράγμα που θα προκαλούσε ερωτήματα σχετικά με την τελική τους μοίρα.

Φυσικά, αναγνωρίζουν επίσης, ότι απαιτούνται περισσότερα αποδεικτικά στοιχεία προτού η Υπόθεση Silurian μπορέσει να θεωρηθεί βιώσιμη.

Για παράδειγμα, πολλά παρελθόντα γεγονότα όπου σημειώθηκε απότομη αλλαγή του κλίματος έχουν συνδεθεί με αλλαγές στην ηφαιστειακή / τεκτονική δραστηριότητα.

Δεύτερον, είναι γεγονός ότι οι τρέχουσες αλλαγές στο κλίμα συμβαίνουν ταχύτερα απ’ ό, τι σε οποιαδήποτε άλλη γεωλογική περίοδο. Ωστόσο, αυτό αντίστοιχα, είναι δύσκολο να το προσδιορίσουμε με βεβαιότητα, δεδομένου ότι υπάρχουν όρια όσον αφορά τη χρονολόγηση του γεωλογικού παρελθόντος.

Τελικά, θα απαιτηθεί περισσότερη έρευνα για να προσδιοριστεί πόσο χρόνο διήρκεσαν τα προηγούμενα γεγονότα εξαφάνισης (εκείνα που δεν οφείλονταν σε πτώσεις αστεροειδών ή σε άλλους εξωγενείς παράγοντες).

Πέρα από τη Γη, αυτή η μελέτη μπορεί επίσης να δώσει αποτελέσματα κατά τη μελέτη της ζωής στο παρελθόν σε πλανήτες όπως ο Άρης και η Αφροδίτη.

Και εδώ, οι συγγραφείς υποδεικνύουν πως οι εξερευνήσεις και των δύο αυτών πλανητών, θα μπορούσαν να αποκαλύψουν την ύπαρξη προηγούμενων πολιτισμών και ίσως ακόμη και να ενισχύσουν τη δυνατότητα εξεύρεσης αποδείξεων παλαιότερων πολιτισμών στη Γη.

«Σημειώνουμε εδώ ότι υπάρχουν άφθονα στοιχεία από μελέτες μοντελοποίησης για τα επιφανειακά ύδατα στα αρχαία αρειανά κλίματα (3.8Ga*) και η εικασία ότι η πρώιμη Αφροδίτη (2 Ga έως 0.7Ga) ήταν κατοικήσιμη (λόγω του ψυχρότερου ήλιου και της χαμηλότερης περιεκτικότητας της ατμόσφαιρας σε CO2)», δηλώνουν.

«Πιθανότατα, γεωτρήσεις βάθους θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν στο μέλλον σε κάθε πλανήτη για να εκτιμηθεί το γεωλογικό τους ιστορικό. Αυτό θα περιορίσει τις εκτιμήσεις του τι θα μπορούσε να είναι το δακτυλικό αποτύπωμα της ζωής, ακόμη και ενός οργανωμένου πολιτισμού».

* 1 Ga (giga-annum)=1.000.000.000 έτη (πριν από τώρα)

Δύο βασικές πτυχές-κλειδιά της εξίσωσης Drake -η οποία αντιμετωπίζει την πιθανότητα να βρεθεί ζωή σε άλλο σημείο του γαλαξία-, που θα έπρεπε να συμπεριληφθούν,  είναι το πλήθος των αστεριών και των πλανητών εκεί έξω και ο χρόνος ζωής τους.

Μέχρι τώρα, έχει υποτεθεί ότι ένας πλανήτης θα δημιουργούσε ένα, μόνο, έξυπνο είδος ικανό για προηγμένη τεχνολογία και επικοινωνία.

Αλλά αν αυτός ο αριθμός αποδειχθεί μεγαλύτερος, τότε μπορούμε να βρούμε τον γαλαξία γεμάτο από πολιτισμούς, τόσο παλαιούς όσο και σύγχρονους με εμάς.

Και ποιος ξέρει; Τα υπολείμματα ενός, πάλαι-ποτέ, προχωρημένου, μεγάλου μη ανθρώπινου πολιτισμού μπορεί κάλλιστα να είναι κάτω από τα πόδια μας!

Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά από το Universe Today. Διαβάστε το αρχικό άρθρο.