Ο άνθρωπος και το Τίποτα

«Κάθε του πράξη στο παρόν είναι, λοιπόν, επίπονη, αγωνιώδης, αφού είναι σχεδόν μεταφυσική, είναι ένα βήμα στο χάος, στην άβυσσο, στο άγνωστο, στο σκοτάδι.»
– γράφει ο Νίκος Σταϊκούλης

baceb2b2d6843727f1fc84f281829ea7

Τι είναι το τίποτα; Το γεγονός ότι υπάρχει σαν ιδέα σημαίνει και ότι υπάρχει πράγματι; Το ότι εκφράζουμε κάτι σημαίνει ότι υπάρχει;

Το τίποτα είναι η απουσία του όντος, είναι το μη ον, με έναν τρόπο όπως είναι το σκοτάδι η απουσία του φωτός. Εκφράζει μια κατάσταση. Όταν εκφράζουμε κάτι, αυτό το κάτι απαραίτητα υπάρχει. Θα πεις: «Ναι, εκφράζουμε και την ιδέα ενός κενταύρου ή την ιδέα ενός επιστημονικού επιτεύγματος που ακόμη δεν έχει υπάρξει». Σωστά, μα οι ιδέες αυτές είναι συνδυαστικές, αποτελούνται από άλλες ιδέες πρωταρχικές, που υφίστανται στον κόσμο μας, έχουμε τη γνώση τους και τις συνδυάζουμε για την παραγωγή νέων. Το τίποτα, όμως, είναι μια ιδέα πρωτογενής, εκφράζει την ίδια την έλλειψη, πώς μπορεί να υφίσταται;

Το τίποτα μπορεί, λοιπόν, να εκφραστεί λόγω του ότι αποτελεί ακριβώς μιαν απουσία. Όταν έχεις βιώσει την ύπαρξη, την παρουσία, τότε μπορείς να εκφράσεις και την έλλειψή της, ακόμη κι αν δεν έχεις την εμπειρία της. Δεν μπορείς να εκφράσεις μια ύπαρξη αν δεν την έχεις ζήσει, πρέπει πρώτα να τη βιώσεις ή, τέλος πάντων, να έρθεις σε κάποια επαφή μαζί της, προτού την εκφράσεις. Μπορείς όμως να δηλώσεις μιαν απουσία μόνο εφόσον έχεις βιώσει το αντίθετό της.
Το τίποτα φαίνεται να συνδέεται στενά, σχεδόν να ταυτίζεται, με το χρόνο. Εφόσον η ύπαρξή μας εγκιβωτίζεται σε ένα αιώνιο παρόν, τότε το μη ον έχει να κάνει μόνο με το παρελθόν και το μέλλον. Το παρόν εμπεριέχει τα πάντα, δεν υπάρχει τίποτα μη ον στο παρόν. Κάθε απουσία και κενό που ορίζουμε τώρα γύρω μας είναι η έλλειψη κατανόησης και αναγνώρισης του όντος. Το τίποτα και το παρόν δεν συμβαδίζουν. Ο κόσμος δεν υπάρχει πριν από τώρα κι ο κόσμος δεν υπάρχει μετά από τώρα.

d0413aa72815755e5e250ec622f20a00

Ο άνθρωπος φαίνεται να είναι πολύ ερωτευμένος με το τίποτα. Επηρεάζεται από μια απουσία καταλυτικά, από το παρελθόν, από τη μνήμη, που παραμένει ως χαρακιά πάνω του, και από την άλλη, κάθε πράξη του κοιτάζει στο τίποτα, σε ένα μέλλον παντελώς ανύπαρκτο, αφού κάθε πράξη του δεν ξέρει με σιγουριά τι αποτέλεσμα θα έχει. Είναι πιο εύκολο να καθορίζεται από το παρελθόν διότι είναι περισσότερο κατανοητό και διαχειρίσιμο απ’ ότι το παρόν. Ο άνθρωπος ερωτοτροπεί συνεχώς με τη μνήμη, αντλεί την ταυτότητά του από αυτήν, επιστρέφει ξανά και ξανά στο παρελθόν, διότι κάθε στιγμή στο παρόν είναι μια στιγμή αγωνίας, φέρνει πιο κοντά το μέλλον, κάτι που είναι εντελώς άγνωστο. Κάθε του πράξη στο παρόν είναι, λοιπόν, επίπονη, αγωνιώδης, αφού είναι σχεδόν μεταφυσική, είναι ένα βήμα στο χάος, στην άβυσσο, στο άγνωστο, στο σκοτάδι. Μπορούμε να ρίξουμε εκατομμύρια φορές ένα αντικείμενο προς το έδαφος και όταν αυτό πέσει να μας φανεί αδιάφορο διότι η εμπειρία μας έχει προβλέψει σωστά. Μπορούμε να γράψουμε άπειρες λέξεις στο χαρτί και να μη χρειαστεί να σκεφτούμε την ερμηνεία τους διότι το παρελθόν μας τροφοδοτεί με τη σημασία τους.
Τη στιγμή όμως που προχωρούμε στην πράξη, τη μοναδική εκείνη στιγμή του χρόνου που πετάμε το αντικείμενο, που γράφουμε ένα ποίημα, που προχωράμε ένα μέτρο το δρόμο μας, στην πραγματικότητα δεν είμαστε καθόλου βέβαιοι για το τι πρόκειται να συμβεί, δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια, απλώς αντανακλούμε το παρελθόν, τη μνήμη και τις δεδομένες εμπειρίες μας στην πράξη του παρόντος. Οι πράξεις μας είναι σχεδόν μεταφυσικές διότι αντλούνται και αποβλέπουν σε ένα τίποτα, ενώ ταυτόχρονα ανακατασκευάζουν τον κόσμο.

 

Σχολιάστε

Εισάγετε τα παρακάτω στοιχεία ή επιλέξτε ένα εικονίδιο για να συνδεθείτε:

Λογότυπο WordPress.com

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό WordPress.com. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Facebook

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Facebook. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Σύνδεση με %s

Ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για την εξάλειψη των ανεπιθύμητων σχολίων. Μάθετε πως επεξεργάζονται τα δεδομένα των σχολίων σας.