Κατά συνέπεια, πού είναι όλοι; -του Θωμά Αργυρέα
Κατά συνέπεια, πού είναι όλοι;;
Αυτή η ερώτηση – γνωστή ως το Παράδοξο του Fermi – έκανε πάρα πολλά φρύδια να ανασηκωθούν, καθώς πρόκειται για πολύ λογική σκέψη όταν κανείς εξετάζει πόσο τεράστιο είναι το Σύμπαν μας. Αν και υπάρχουν πολλές διαφορετικές υποθέσεις για εκεί έξω οι οποίες προσπαθούν να δώσουν μια λογική απάντηση, μία από τις καλύτερες και πιο τολμηρές είναι η υπόθεση του ζωολογικού κήπου. Ναι, σωστά υποψιάζεστε…
«Υπάρχουν, άραγε, και άλλα νοήμονα όντα; Υπάρχουν -λένε- ευφυείς άνθρωποι;
Κουταμάρες! Και γιατί δεν έρχονται ν’ ανταλλάξουμε ορμόνες, κεραία με κεραία και να τους γνωρίσουμε;» αναρωτήθηκε καθώς σήκωνε έναν σπόρο σησαμιού τρείς φορές βαρύτερο από τον ίδιο και γύρισε ν’ ακολουθήσει το βέλτιστο μονοπάτι προς την φωλιά, ιχνοθετημένο με τη φερομόνη της αποικίας.
-Μαμά, μαμά, ένα μυρμήγκι κουβαλάει ένα σποράκι από το κουλούρι μου!
-Μην το πειράξεις! Πάει να ταΐσει τα μυρμηγκάκια του στη φωλιά, απάντησε η μαμά.
Το κοριτσάκι απέσυρε το υψωμένο παπούτσι κι απέμεινε να κοιτάζει με ενδιαφέρον το μικρό ζωΰφιο καθώς κουβαλούσε με κόπο τον σησαμόσπορο μέχρι το παρτέρι με το γκαζόν…
Την υπόθεση του ζωολογικού κήπου είχε προτείνει το 1973 από το ραδιόφωνο του MIT, ο αστρονόμος John Ball. Πρότεινε ότι, ναι, θα μπορούσαν κάλλιστα να υπάρχουν ευφυείς εξωγήινοι εκεί έξω, αλλά ίσως απλά να μας αγνοούν, να μας αναγκάζουν δηλαδή να ζούμε σε έναν κοσμικό «ζωολογικό κήπο» ή καταφύγιο άγριας ζωής όπου μπορούν να παρακολουθούν τη δραστηριότητά μας χωρίς να την διαταράσσουν.
Με άλλα λόγια, η πρόταση υποθέτει ότι η εξωγήινη ζωή είναι εκεί έξω, αλλά είναι όλοι τόσο προηγμένοι, ώστε είτε δεν θέλουν να επηρεάσουν την πρωτόγονη κοινωνία μας είτε έχουν ως αρχή να μην ασχολούνται με άλλες λιγότερο ευφυείς μορφές ζωής.
Αυτό είναι λογικό αν σκεφτεί κανείς ότι η ζωή θα μπορούσε να έχει εξελιχθεί και να έχει προχωρήσει με πολύ πιο γρήγορο ρυθμό σε άλλους πλανήτες στο γαλαξία μας.
Ο ρυθμός με τον οποίο η ανθρωπότητα έχει προοδεύσει μόνη της τα τελευταία 100 χρόνια δίνει μια ιδέα στο πόσο περαιτέρω θα μπορούσε να έχει εξελιχθεί ένας πολιτισμός που έχει διαρκέσει 100, 1000 ή εκατομμύρια χρόνια περισσότερο από εμάς.
«Ένας άλλος πολιτισμός που είναι, ας πούμε, έναν αιώνα νεότερος από μας, δεν θα μπορούσε να επικοινωνήσει μέσω διαστρικών αποστάσεων. Πριν από έναν αιώνα, δεν μπορούσαμε ούτε εμείς να επικοινωνήσουμε», εξηγεί ο John Ball.
Και ένας άλλος πολιτισμός μια χιλιετία μεγαλύτερος θα μπορούσε πιθανότατα να χρησιμοποιεί μια τεχνολογία για την διαστρική επικοινωνία που εμείς οι άνθρωποι δεν έχουμε ανακαλύψει ακόμα.
Αν αυτό είναι σωστό – και είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι όλα αυτά είναι εξαιρετικά υποθετικά – θα μπορούσε να υπάρχει ένας πολιτισμός εκεί έξω πολύ πιο προηγμένος από τον δικό μας, όπου εμείς δεν αξίζουμε τίποτε γι’ αυτούς.
Ο John Ball εξηγεί, συγκρίνοντας το πώς αισθανόμαστε εμείς για μη ευφυή πλάσματα εδώ στη Γη. Όπως λέει ο ίδιος:
«Ένα ανάλογο παράδειγμα που βασίζεται σε αντίστοιχες χρονικές κλίμακες (εννοεί διαφορές εξέλιξης εκατομμυρίων ετών) υποδεικνύει ότι θα είμαστε γι αυτούς ότι η αντίστοιχη για μας πρωτόγονη ζωή της Γης, δηλαδή, ένα είδος ζώου όπως αυτά της Ορδοβίκειας γεωλογικής εποχής, ήτοι, μαλάκια και τριλοβίτες.
Τώρα, μπορώ να φανταστώ να μιλάμε με τα θηλαστικά και τα πουλιά. Πράγματι, έχω κάνει τέτοια επικοινωνία, αν και η συνομιλία ήταν σε εντελώς χαμηλό πνευματικό επίπεδο. Αλλά και με τα στρείδια;»
Αυτό επίσης υποκρύπτουν οι δηλώσεις από τον διάσημο φυσικό Stephen Hawking ο οποίος θεωρεί ότι δεν πρέπει να εκπέμπουμε τους εαυτούς μας έξω στο Σύμπαν, ακριβώς επειδή υπάρχει περίπτωση ένας προηγμένος – και εχθρικός – πολιτισμός να καραδοκεί στις σκιές, ψάχνοντας για κάποια πρωτόγονη ζωή ώριμη για κατάκτηση.
Ο Ball σημειώνει επίσης ότι υπάρχουν και άλλες υποθέσεις γύρω από το Παράδοξο του Fermi, με κάποιες να είναι πολύ πιο διάσημες από τις άλλες. Μία από τις πλέον δημοφιλείς, ωστόσο, είναι ότι η εξωγήινη ζωή ή δεν υπάρχει ή είναι πολύ πρωτόγονη ή –ίσως- κάποιοι πολιτισμοί έχουν ήδη υπάρξει και έχουν πια καταστραφεί
Γεγονός είναι ότι κανείς δεν ξέρει πραγματικά τίποτε επί του συγκεκριμένου θέματος. Ο μόνος τρόπος να αποδειχθεί μια οποιαδήποτε από αυτές τις υποθέσεις είναι με στοιχεία και η επιστημονική κοινότητα δουλεύει πάνω σε αυτά.
Κατά συνέπεια, πού είναι όλοι;
Σε αυτό το στάδιο, η εικασία σας είναι τόσο καλή όσο οποιουδήποτε άλλου. Τουλάχιστον, μέχρι να αποφανθούν ότι τους αρέσει η γεύση μας.
Σημείωση: Οι εικόνες είναι παρμένες από την ταινία «Στενές επαφές Τρίτου Τύπου» (Close Encounters of the Third Kind, 1979) σε σκηνοθεσία Steven Spielberg.
Πηγή: Are aliens avoiding Earth? Where is everybody?
(JOSH HRALA, 11 NOV 2016, Science Alert)